Heb je moeite met uit bed komen of word je regelmatig moe wakker? Of ga je met vermoeidheid naar bed en sta je ermee op? Extreme vermoeidheid komt vaker voor dan je denkt. Mensen die hier last van hebben, merken dat ze overdag vrijwel geen energie hebben en voelen zich futloos en uitgeput. Een kop koffie kan je energiepeil even doen stijgen, maar om vermoeidheid goed aan te pakken, moet je naar de oorzaak ervan kijken. In dit artikel lees je meer over vermoeidheid, hoe je het herkent en wat je eraan kunt doen.
Inhoud:
Wat is moe en oververmoeidheid?
Wanneer je je moe of oververmoeid voelt, ben je vaak lichamelijk en geestelijk uitgeput. Misschien heb je een lange dag gewerkt waarna je je moe voelt of wellicht heb je een flinke work-out gedaan in de sportschool. Je lichaam geeft met moeheid aan dat je rust nodig hebt; je hebt als het ware een gebrek aan energie.
Rust nemen is niet alleen een nachtje goed slapen, maar bestaat uit veel meer belangrijke elementen. Een gezond leven, ritme en structuur in je leven zorgen bijvoorbeeld ook voor de nodige ontspanning in je leven. Activiteiten zoals werken, sporten, huishouden en sociale contacten hebben invloed op je energielevel en zorgen voor vermoeidheid.
Moe zijn of je oververmoeid voelen komt in verschillende gradaties voor. Een beetje moe zijn in de avond heeft iedereen wel eens, maar sommige mensen ervaren het ook regelmatig dat ze zich extreem vermoeid of zelfs oververmoeid voelen, wat tot vermoeidheidsklachten leidt.
Heb je al langere tijd het gevoel dat je totaal uitgeput bent en dat je nergens energie voor hebt? Merk je dit al wanneer je wakker wordt tot aan wanneer je naar bed gaat? In dat geval is het aan te raden om te controleren of je misschien met een burn-out te maken hebt. Om zorgeloos door het leven te kunnen gaan is het belangrijk om naar je lichaam te luisteren!
Hoe herken je extreme vermoeidheid?
Iedereen weet wel hoe het voelt om af en toe moe te zijn. Na een nacht weinig slaap of een feestje met (te) veel gezelligheid is het logisch dat je een of meerdere dagen erna moe bent. Maar hoe zit dat met langdurige vermoeidheidsklachten? Wanneer je last hebt van extreme vermoeidheid dan kun je te maken krijgen met de volgende symptomen:
- Weinig tot geen energie hebben.
- Slechte concentratie.
- Snel geprikkeld.
- Sloomheid en hangerigheid.
- Regelmatig gapen of uitrekken.
- Snel geëmotioneerd zijn.
- Nergens zin in hebben.
- Last hebben van hoofdpijn of zere ogen.
Kort samengevat herken je moeheid of vermoeidheid al gauw; zowel lichamelijk als geestelijk. Je kunt je minder goed concentreren in een gesprek op je werk of je merkt dat je wat trager reageert in het verkeer dan gebruikelijk. Een beetje moe zijn hoeft niet erg te zijn, maar extreem moe zijn is in bepaalde situaties gevaarlijk.
Heb je overdag regelmatig de behoefte om te gaan slapen, of val je zelfs zomaar in slaap? Dan bestaat de kans dat je last hebt van hypersomnie, of van narcolepsie.
Oorzaken van heel moe zijn
Er kunnen talloze oorzaken zijn waarom je je niet energiek voelt. Het is bijvoorbeeld logisch dat je je vermoeid voelt na een lange dag werk. We kunnen de oorzaken van moeheid verdelen in psychologische en lichamelijke oorzaken.
Psychologische oorzaken zijn onder andere:
- De meest voorkomende oorzaak is slaaptekort; iets wat je ook weer in meerdere categorieën kan indelen. Slaaptekort komt immers ook weer ergens vandaan.
- Stress kan ervoor zorgen dat je minder ontspant en dat je de hele dag en misschien wel nacht loopt te piekeren.
- Je werkt te hard en neemt tussendoor te weinig rust. Hard werken is helemaal niet erg, maar je moet wel weten wanneer je moet stoppen om te pauzeren en je lichaam en geest de welverdiende rust te geven.
- Passieve activiteiten zoals het spelen van computerspelletjes of het constant op je smartphone zitten zorgen ook voor vermoeidheid.
- Een ingrijpende gebeurtenis zoals het verlies van iemand die je goed kent kan ervoor zorgen dat je je uitgeput en energieloos voelt.
- Het hebben van een depressie of een winterdip. De overgang van de seizoenen heeft bij veel mensen invloed op hun energielevel.
- Het hebben van een paniekstoornis.
Voorbeelden van lichamelijke oorzaken van vermoeidheid zijn:
- Het hebben van een slaapstoornis zoals slaapapneu of snurken.
- Mensen die te weinig bewegen, voelen zich vaker moe dan mensen die voldoende aan lichaamsbeweging doen.
- Mensen die ongezond (veel vet en koolhydraten) eten, zijn vaker moe dan mensen die veel groente en eiwitten eten. Een verkeerd voedingspatroon is funest voor je lijf.
- Mensen die te weinig eten of veel te mager zijn, hebben kans om extra moe te zijn.
- Het hebben van een chronische ziekte of aandoening zorgt voor moeheid. Denk aan migraine, coeliakie, ME, diabetes, darmziekten, een hersenaandoening of een beroerte.
- Mensen met chronische vermoeidheid; een vorm van vermoeidheid waarbij er geen duidelijke oorzaak aan te wijzen is.
- Mensen die veel roken zijn vaak erg vermoeid.
- Mensen die iedere dag minstens 2 glazen alcohol drinken zijn meer vermoeid dan anderen. Dat komt omdat zij over het algemeen slechter slapen.
- Mensen die regelmatig drugs gebruiken ervaren vermoeidheid direct na het gebruik en op langere termijn.
- Medicijnen kunnen voor moeheid zorgen.
- Bloedarmoede zorgt door de mindere aanwezigheid van zuurstof in je bloed voor vermoeidheid.
Tips om van je moeheid af te komen
Wanneer je weet wat de oorzaak van je moeheid, kun je het probleem bij de kern aanpakken. Iemand die veelvuldig rookt en altijd moe is, kan bijvoorbeeld eens kijken of stoppen met roken helpt om zo de moeheid tegen te gaan. Dat geldt ook voor andere gewoonten die moeheid veroorzaken. Denk aan:
- Zorg voor een goed slaapritme en de juiste slaaphouding. Bouw een bepaald ritme op waarbij je altijd rond dezelfde tijd naar bed gaat en uit bed gaat.
- Probeer overdag zoveel mogelijk lichaamsbeweging te krijgen. Ga bijvoorbeeld lekker naar buiten in de pauze op werk. Zowel frisse lucht als het bewegen zelf zorgt voor een energieker gevoel.
- Ben je te zwaar en vaak moe? Probeer om wat af te vallen en stap over op een gezond eetpatroon. Laat vette etenswaren staan en kies voor groenten, fruit en eiwitten.
- Wanneer je regelmatig alcohol drinkt, is het aan te raden om te minderen of te stoppen met alcohol. De combinatie van alcohol en slaap is geen goede match. Meestal kun je heel goed in slaap vallen om vervolgens de hele nacht licht te slapen.
- Zorg voor voldoende ontspanning en leuke dingen. Plan leuke uitjes, sociale activiteiten en voldoende rust tussen je werk door.
- Probeer stress te vermijden en problemen thuis of op werk te voorkomen en anders op te lossen. Dat scheelt je heel wat gepieker en uren slaap.
- Zorg dat je genoeg vitamines binnenkrijgt. Vitamine B kan helpen om vermoeidheid en irritatie te voorkomen.
- Maak afspraken met jezelf hoeveel uren per dag je aan het werk gaat. Probeer je hier zo goed mogelijk aan te houden, zodat je tijd overhoudt voor sport en ontspanning.
Doe dit ook wanneer je je heel moe voelt in combinatie met depressiviteit, eetlustverlies, pijn, verwardheid of vermagering. Je dokter kan je helpen bij het vinden van de oorzaak en het bestrijden van vermoeidheid.
De inhoud van dit artikel is geverifieerd door:
Arts en coach, gespecialiseerd in de behandeling van slaapproblemen met Acceptance and Commitment Therapy. Werkzaam bij Kruit | Knops coaching & advies en verbonden aan Lijv.
Auteur van o.a.
Slapen is niets doen
Meer informatie? Kwaliteitscontroles van de artikelen op Slapen.info
