Hoe heerlijk een verre reis met het vliegtuig ook is; die jetlag waar je vervolgens last van kan hebben, kan de eerste dagen van je vakantie (of van je terugkomst) toch best vervelend zijn. Veel mensen ervaren een jetlag wanneer ze naar de andere kant van de wereld vliegen. Zelfs een vliegvakantie naar een bestemming op enkele uren afstand kan al zorgen voor een jetlag. Wat is een jetlag precies en wat kun je doen om een jetlag te voorkomen?
Inhoud:
Een jetlag is een verstoring van je slaap-waakritme. Zo’n verstoring ontstaat wanneer je binnen een relatief korte tijd reist naar een plek op aarde waar de plaatselijke tijd veel vroeger of later is. Vlieg je bijvoorbeeld vanaf Amsterdam naar Tokio of andersom? Dan kun je last krijgen van zo’n jetlag.
De letterlijke vertaling van jetlag is een samenvoeging van het woord ‘jet’, wat straalvliegtuig betekent, en ‘lag’, wat achterlopen betekent. Je lichaam en geest lopen als het ware achter na zo’n lange vliegreis en je moet schakelen om in de plaatselijke tijd en het ritme te komen. Hierbij geldt: hoe groter het tijdsverschil, des te langer de klachten van een jetlag duren. Je kunt een jetlag herkennen aan de volgende symptomen:
Het ontstaan van een jetlag is op die manier eenvoudig te verklaren. Kijken we naar een wat diepere betekenis dan is het nog eenvoudiger om te snappen waarom je last hebt van zo’n verstoring na een lange vliegreis. Je slaap-waakritme (en circadiane ritme) staat onder invloed van het 24-uursmelatonineritme.
Melatonine is een stofje dat ervoor zorgt dat je moe bent. Het tijdstip waarop er melatonine vrijkomt in je lichaam is afhankelijk van je biologische klok én van de binnenkomende informatie van licht en donker. Ook andere vaste ritmes zoals je slaapritme, de tijden wanneer je eet of drinkt en de tijden wanneer je actief bent horen in dit 24-uursritme.
Dat betekent dat wanneer je in je huidige ritme leeft het melatoninegehalte in de avond op gang komt en in de ochtend weer tot een rustpunt komt. Het melatonineritme en zo ook je slaap-waakritme wordt verstoord wanneer je biologische klok plotseling verandert bij een aanpassing aan een nieuwe tijdzone. Daardoor ontstaat er een interne dissociatie waarop je lichaam gaat anticiperen. Dat is de jetlag.
Wat hierbij opvallend is, is dat een vlucht naar het oosten van de wereld over het algemeen een zwaardere jetlag oplevert dan een vlucht naar het westen. Dat komt omdat het lichaam beter om kan gaan met verlenging van de circadiane periode dan andersom. Per persoon verschilt het hoeveel last je van een jetlag hebt.
Hoewel een jetlag door de verandering van een tijdzone niet altijd te voorkomen valt, is er in ieder geval een aantal tips dat je kunt toepassen om een jetlag te verkleinen of grotendeels te voorkomen. De volgende tips helpen je hierbij:
Heb je ondanks bovenstaande tips toch last van een jetlag? Dat is vervelend, maar niet het einde van de wereld. We hebben namelijk ook nog wat handige tips voor je om van een jetlag af te komen. Op die manier kun je zorgeloos op reis!
Kortom: wat je ook doet; het is belangrijk om niets te forceren en zo snel mogelijk mee te doen met het dag- en nachtritme van de plaats van bestemming. Waarschijnlijk voel je je dan alsnog wel wat vermoeid of misschien heel moe, maar is de kans kleiner dat je extreem veel of lang last zal hebben van een jetlag. Onthoud in ieder geval dat een jetlag maar tijdelijk is en dat je er niet voor lange tijd last van hebt.
Wat zijn meest voorkomende oorzaken van slecht kunnen slapen, of slapeloosheid? Met deze praktische tips zorg je ervoor dat je toch de slaap kunt vatten.
Bekijk artikelFit wakker worden na een goede nachtrust begint bij de juiste, passende slaaphouding. Hier lees je meer over de beste en populairste slaaphoudingen.
Bekijk artikelHoe werkt in slaap vallen precies? Als je meer leert over hoe het slaapproces werkt, begrijp je direct wat je zelf kunt doen om sneller in slaap te vallen.
Bekijk artikel